GOZ - Koncepcje, korzyści i wyzwania
W obliczu rosnących problemów środowiskowych, świat potrzebuje nowych, efektywnych modeli gospodarczych. Gospodarka cyrkularna, znana również jako gospodarka o obiegu zamkniętym, stanowi odpowiedź na te wyzwania. To jak zmiana ścieżki – z kierunku, w którym wszystko marnujemy, na drogę, gdzie każda decyzja przynosi korzyści zarówno dla nas, jak i dla naszej planety. W tym artykule zaprezentujemy, czym jest gospodarka cyrkularna, porównamy ją z tradycyjnym modelem liniowym oraz wyjaśnimy, dlaczego warto wdrożyć ten model, zwłaszcza w kontekście małych i średnich firm.
Czym jest gospodarka cyrkularna?
Wyobraź sobie świat, w którym każdy produkt, który kupujesz, może być używany na nowo, naprawiany, przerabiany lub przekształcany w coś zupełnie nowego. To właśnie gospodarka cyrkularna – system, w którym zamiast wyczerpywać zasoby, krążą one w obiegu, służąc nam wielokrotnie. To jak wieczne koło – raz wprawione w ruch, nie przestaje się kręcić.
W praktyce oznacza to tworzenie produktów, które mogą służyć jak najdłużej, a po zakończeniu swojego cyklu życia wracają do obiegu jako surowce do produkcji nowych rzeczy. To podejście zmienia wszystko – od projektowania produktów, przez ich użytkowanie, aż po sposób, w jaki traktujemy je, gdy przestają nam służyć.
Model liniowy a model cyrkularny
Tradycyjny model gospodarki, zwany liniowym, przypomina rzekę – surowce wpływają jednym końcem, przekształcane są w produkty, a następnie, po krótkim użytkowaniu, trafiają na wysypisko. Taki model prowadzi do wyczerpywania się zasobów i produkowania ogromnych ilości odpadów, które zanieczyszczają naszą planetę. To jak budowanie zamku z piasku, który znika z każdym przypływem morza, pozostawiając tylko chaos i straty.
W przeciwieństwie do tego, model cyrkularny jest jak ogromne LEGO, w którym każda cegiełka może być używana wielokrotnie, w różnych konfiguracjach. Nic się nie marnuje, a każdy element ma swoje miejsce w kolejnym cyklu życia. Produkty są projektowane z myślą o przyszłości – łatwe do naprawy, przekształcenia, a na końcu – do recyklingu. To jak jazda na karuzeli, która nigdy się nie zatrzymuje, przynosząc nowe możliwości za każdym razem, gdy wykonamy pełen obrót
Różnice Między Modelem Liniowym a Cyrkularnym
Model liniowy:
- Etapy: Wydobycie surowców → Produkcja → Użycie → Utylizacja.
- Problemy: Wyczerpywanie zasobów, ogromne ilości odpadów, zanieczyszczenie środowiska.
- Wynik: Jednorazowe użycie surowców i produktów prowadzi do dużych strat i negatywnego wpływu na planetę.
Model cyrkularny:
- Etapy: Projektowanie → Produkcja → Użycie → Naprawa → Recykling → Ponowne użycie.
- Korzyści: Zmniejszenie odpadów, efektywne wykorzystanie zasobów, redukcja emisji CO2.
- Wynik: Ciągłe krążenie zasobów w systemie pozwala na ich maksymalne wykorzystanie i zmniejszenie wpływu na środowisko.
Model cyrkularny oferuje dynamiczne i zrównoważone podejście do gospodarowania zasobami, które pomaga w ochronie naszej planety i zwiększa efektywność ekonomiczną. W odróżnieniu od modelu liniowego, w którym materiały i produkty są jednorazowego użytku, model cyrkularny stawia na ich długotrwałe użytkowanie i ponowne wykorzystanie, co przynosi korzyści zarówno środowisku, jak i gospodarce.
Podsumowując, gospodarka cyrkularna to nie tylko odpowiedź na współczesne wyzwania ekologiczne, ale także szansa na zbudowanie bardziej zrównoważonej i efektywnej ekonomii. Przejście z modelu liniowego na cyrkularny wymaga zmiany myślenia i podejścia do produkcji oraz konsumpcji, ale korzyści są nieocenione. Dzięki długotrwałemu użytkowaniu i ponownemu wykorzystaniu zasobów, możemy znacząco zmniejszyć nasz wpływ na środowisko, jednocześnie tworząc nowe możliwości biznesowe i innowacje. To przyszłość, którą warto budować już dziś.
Autor
Doktor nauk technicznych w dyscyplinie Inżynieria środowiska. Posiada certyfikaty: Circular Globe Transformation Coach, Certyfikat EY Academy of Business, Environmental System Manager, Auditor Zintegrowanych Systemów Zarządzania ISO9001:2015, 14001:2015 i ISO 45001:2018, Pełnomocnik ds. Zarządzania Ryzykiem wg ISO 31000; Certyfikat Verification and Validation of Green House Gases according to ISO 14064-1 and ISO 14064-2, Certyfikat Akademii Raportowania ESG – Raportowanie zgodne ze standardami ESRS..
